Quang Dũng là nhà thơ-chiến sĩ đã từng cầm súng đánh giặc, làm thơ trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Năm 1948, tại Phù Lưu Chanh (Hà Tây cũ), ông viết bài thơ “Tây Tiến” bày tỏ tình cảm với chiến trường miền Tây và những người đồng đội thân yêu trong chiến tranh. rất nhiều người mong muốn phục hồi:

“Sông Mã xa rồi Tây Tiến

Nhớ núi nhớ chơi vơi”

Bài thơ có 34 câu lục bát, chia làm 4 đoạn, mỗi câu thơ là một dòng hồi ức nhiều kỉ niệm sâu sắc. Đây là khổ thơ thứ hai với 8 dòng đẹp như nói về 2 nỗi nhớ: nhớ hội đuốc hoa và nhớ chiều Châu Mộc mù sương:

“Doanh trại được thắp sáng với những ngọn đuốc

……………………

Nước trôi, hoa đung đưa.”

1. Từ “Nhớ Tây Tiến cơm cháy – Mai Châu mùa em thơm nếp xôi” Quang Dũng nhớ về “hội đuốc hoa” với tình quân dân thắm thiết:

“Doanh trại được thắp sáng với những ngọn đuốc

Này, cậu mặc áo từ khi nào vậy?

Nhún cái điệu đàn ông đi con gái

Nhạc về Viêng Chăn xây hồn thơ”

Đuốc hoa là nến thắp trong phòng đêm tân hôn. “Truyện Kiều” có câu: “Đuốc hoa không thẹn với cố nhân” (3096). Quang Dũng đã sáng tạo ra “hội đuốc hoa” để nói về đêm liên hoan lửa trại giữa cán bộ chiến sĩ bộ đội Tây Tiến và những người lính bộ đội Tây Tiến. người dân các bản Mường. Từ “bùng” vừa chỉ ánh lửa, ánh đuốc sáng rực, vừa gợi tả tiếng nói, tiếng cười, tiếng hát, tiếng kèn vang lên tưng bừng trong hội đuốc hoa. Đêm lửa trại, đêm liên hoan chắc chắn sẽ có nhảy sạp, có điệu múa của các cô gái Mường, Thái tham gia? Từ “đấy” là đại từ để chỉ vật (người, vật) từ xa; Trong khung cảnh đó thể hiện sự ngạc nhiên, vui mừng, yêu đời của người lính trẻ Tây Tiến khi nhìn thấy các “em”, các “cô” đến dự hội đuốc hoa trong bộ quần áo đẹp. Hình ảnh “cô e ấp” là nét vẽ tài hoa, có hồn khắc họa vẻ đẹp duyên dáng, kín đáo, đằm thắm của thiếu nữ miền Tây. Ánh lửa, tiếng hát, tiếng kèn, sắc áo rực rỡ, vẻ đẹp duyên dáng của các “em”, các “cô” dường như đã “xây nên hồn thơ” của những người lính trẻ. Ngòi bút của nhà thơ cũng thật tài hoa và lãng mạn. Qua hội đuốc hoa ta thấy được đời sống tinh thần vô cùng phong phú của đoàn quân Tây Tiến ở chiến trường miền Tây ác liệt.

2. Bốn dòng tiếp theo của bài thơ hồi tưởng “lạc trôi” về một miền đất lạ, đó là Châu Mộc của tỉnh Sơn La, nơi có những bãi cỏ mênh mông, nơi có dãy Pha Luông cao 1880m, nơi có bản làng. . Pha Luông tối của người Thái. Quang Dũng, người lính có tâm hồn thơ mộng, đã khám phá ra nhiều vẻ đẹp tuyệt vời của vùng đất Châu Mộc. Năm tháng trôi qua, cảnh và người nơi xứ lạ ấy đã trở thành một mảnh tâm hồn của bao người:

“Ai về Châu Mộc chiều sương

Có thấy hồn lau bến bờ không?

Bạn có nhớ hình người trên cây gậy

Nước trôi hoa lay động”

“Chiều sương mù ấy” là buổi chiều mùa thu năm 1947. Sương mù trắng xóa núi rừng chiến khu buổi chiều thu ấy in dấu hồn người; nỗi nhớ càng lúc càng lấn át. Từ trên gieo vần với từ “thấy” câu dưới tạo nên một vần lưng giàu thanh điệu, như tiếng hỏi nhỏ “có thấy” cất lên trong lòng. Cây sậy là linh hồn của mùa thu. Hoa sậy nở trắng cờ, lá sậy xào xạc trong gió thu “đâu bến”, đâu bến sông, bờ suối. Với tâm hồn của một nhà thơ tài hoa, Quang Dũng đã cảm nhận được vẻ đẹp thơ mộng của thiên nhiên Châu Mộc qua khung cảnh “sương chiều” và “hồn lau bờ bến”. Những chất thơ ấy đã tạo nên vẻ đẹp cổ điển của bức tranh suối rừng nơi xứ lạ. Thấp thoáng trong bài thơ “Tây tiến” là những câu thơ cổ:

“Sương đầu núi chiều chiều,

Nước suối còn sâu…”

(Kẻ chinh phục nuốt chửng)

Các nhà thơ vẫn luôn gọi hồn mùa thu là hồn sậy:

“Nghìn lau sậy cười trong nắng

Tinh thần của mùa thu đã đến

Linh hồn của mùa thu đang đến

Ngàn bông lau trắng thân em”.

(Mùa thu lau – Chế Lan Viên)

Các từ “có thấy” và “có nhớ” càng làm cho nỗi nhớ về buổi chiều sương Châu Mộc thêm man mác, bâng khuâng. Nhớ cảnh rồi mới nhớ người. Trong sự chia phôi cũng có “nhớ”. Nhớ “chiếc xuồng và “dáng” chiếc xuồng? “Nhớ” hình ảnh “hoa đong đưa” trên dòng nước lũ? “Hoa đong đưa” có phải là loài hoa rừng “đong đưa” làm duyên trên dòng nước lũ như GS Phan Cự Đệ nhận định? Hay “Hoa đong đưa” là hình ảnh ẩn dụ miêu tả những cô gái miền Tây xinh đẹp lái xe. Chiếc xuồng ba lá duyên dáng, uyển chuyển như những bông hoa rừng “đong đưa” trên sông suối. Bài hát “Sơn nữ ca” của nhạc sĩ Trần Hoàn, “Nụ cười núi rừng” của nhạc sĩ Tô Hải cho ta cảm xúc. cái đó. Phải có “tay lái có hoa” mới có thể “quẩy” được như vậy.

Những hồi tưởng trên về cảnh vật và con người nơi rừng suối miền Tây, trên cao nguyên Châu Mộc đã được thể hiện thật đẹp qua bút pháp tài hoa và chất thơ lãng mạn. Khi ấy, núi rừng Tây Bắc vô cùng hoang vu, chốn linh thiêng nước độc, nhưng Quang Dũng với tâm hồn lạc quan, yêu đời của một kẻ chinh phạt thời đại mới đã cảm nhận và phát hiện ra nhiều vẻ đẹp thi ca. vẻ đẹp của cảnh sắc thiên nhiên và con người Tây Bắc. Nỗi nhớ nhung, ký ức về chiến trường của núi rừng miền Tây như được lọc qua mặt hồ. Nhà thơ gắn bó với cảnh vật và con người Tây Bắc, từng vào sinh ra tử với đồng đội, có những kỉ niệm đẹp đẽ, sâu sắc nên mới viết được những vần thơ trong sáng như vậy.

Bức tranh Châu Mộc sương mù và hội đuốc hoa như một bức tranh sơn mài của người họa sĩ mang vẻ đẹp cổ điển, lãng mạn hài hòa với sự cổ điển, hiện đại trong máu lửa chiến tranh.