Phân tích Kiêu binh nổi loạn

Đề bài: Phân Tích Cuộc Khởi Nghĩa

Phân tích cuộc nổi loạn

I. Phân tích dàn ý của cuộc Khởi nghĩa:

1. Mở bài
– Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn trích.
2. Thân bài:
2.1. Nội dung và chủ đề chính:
– Nội dung chính: Đoạn trích kể về việc bọn kiêu binh nổi dậy, giết Quận Huy, phế truất Trịnh Căn lập Trịnh Tông làm chúa.
– Chủ đề: tái hiện tình hình khủng hoảng của xã hội lúc bấy giờ.
2.2 Phân tích chủ đề:
Một. Âm mưu của Trịnh Tông:
– Trịnh Tông nghe lời xúi giục của Dư Vũ, Gia Thọ lập mưu lật đổ Quận Huy.
– Trịnh Tông mời quan làm cơm mời rượu, rồi khích lệ tinh thần của quân sĩ hào kiệt.
=> Trịnh Tông, Du Vũ, Gia Thọ là lũ hèn “ném đá giấu tay”, mượn tay dân để làm của.
b. Diễn biến cuộc nổi dậy:
* Trước cuộc nổi dậy:
+ Bang Vũ khởi xướng, đi đầu, tự ái, chuyên xúi giục gây sự.
=> Lời nói của Bàng Vũ đã làm sôi sục tinh thần của các sĩ phu hào hoa.
+ Quận Huy biết tai họa xảy ra nhưng vẫn không đánh động, cho đó là tin đồn.
=> Không đề phòng, thiếu chiến lược.
* Thời loạn:
– Hành động của kẻ kiêu hãnh:
+ Bàng Vũ đánh ba lần, báo hiệu cho quân sĩ hào khí.
=> Làm theo kế hoạch và lời thề đã bàn từ trước.
+ Bọn kiêu binh lập tức nhảy cẫng lên, ùa vào cung.
+ Đập phá, tấn công cực kỳ bạo lực.
+ Dùng móc liếm cổ Quận Huy, kéo xuống, đánh túi bụi, giết chết tại chỗ. đồng thời lấy gạch đập vỡ đầu Hoàng Lương ném xuống hồ Thụy Quân.
=> Hành động vô cùng ghê rợn, tàn ác, cho thấy sức mạnh đáng sợ của đám đông.
– Tâm trạng của Quận Châu khi đứng trước sự đe dọa của bọn cường hào: run sợ, phải chạy ra mở cửa.
– Hành động của Quận Huy:
+ Nâng cung lên bắn mà dây đứt, súng lên đạn nhưng mồi không cháy.
=> Quận Huy biết chuyện nhưng không có sự đề phòng, chuẩn bị, coi thường địch, đông. Cuối cùng, phải nhận một kết cục bi thảm.
* Kết thúc cuộc nổi dậy:
– Anh em Quận Huy mất, Trịnh Tông lên ngôi.
* Sau khi cuộc nổi dậy diễn ra:
– Bọn kiêu binh vẫn hung hăng chèn ép chúa cũ, trả thù các đại thần vô cùng tàn ác.
– Trịnh Tông bất lực, không kiềm chế được, sai người lẻn vào bắt thường dân để cắt đứt uy nghiêm. Tuy nhiên, việc tìm người để giết vẫn diễn ra.
=> Trịnh Tông đứng đầu nhưng không có tài, không làm chủ được tình thế.
2. 3. Đánh giá:
Một. Nội dung:
– Tác phẩm đã tái hiện lại một giai đoạn lịch sử đầy biến động thời Trịnh Sâm.
– Đồng thời tác phẩm cũng thể hiện sức mạnh của đám đông. Đám đông có thể nâng một người lên nhưng cũng có thể truất ngôi họ bất cứ lúc nào.
– Bài học về đề phòng, cảnh giác trước nanh vuốt của kẻ thù.
b. Nghệ thuật:
– Yếu tố tự sự kết hợp với miêu tả làm cho câu chuyện hiện lên sinh động, cụ thể.
– Lối kể chuyện hấp dẫn, các sự việc được kể theo trình tự hợp lý, rõ ràng.
– Biện pháp nghệ thuật so sánh, đối chiếu độc đáo.
– Nhân vật được xây dựng qua lời nói và hành động.
3. Kết luận:
– Khẳng định giá trị của đoạn trích.

Bài văn mẫu Phân tích cuộc khởi nghĩa (học sinh giỏi)

II. Bài văn mẫu phân tích Cuộc nổi dậy:

“Loạn Thế” là một trong những đoạn trích nổi bật trong tiểu thuyết “Hoàng Lê Nhất Thống Chí” của nhóm tác giả Ngô Gia Văn Phái. Đoạn trích “Quân loạn” thuộc hồi thứ hai của tác phẩm, xoay quanh cuộc nổi loạn giết anh em Quận Huy, phế truất Trịnh Căn và đưa Trịnh Tông lên ngôi. Đoạn văn đã tái hiện một cách sinh động tình trạng khủng hoảng của xã hội lúc bấy giờ.

Mở đầu đoạn trích, Trình Tông hỏi Dư Vũ xem bề ngoài thế nào. Có hiềm khích với Quận Huy, Dư Vũ nhận nước, đẩy thuyền “Nhà chúa bỏ con trưởng, lập con út, ai cũng ghét, nhất là quân sĩ lại càng bất bình”. Câu nói của Vu Vũ đã phơi bày toàn bộ hiện thực chốn cung đình cũng như xã hội. Trong các triều đại phong kiến, ngôi báu thường được truyền cho con trưởng, cũng là đích tôn của thế tử. Tuy nhiên, hành động “bãi trưởng lập tân” của chúa Trịnh đã khiến lòng dân bất phục, hành động đàn áp của Quận Huy càng làm tăng thêm lòng căm phẫn của nhân dân. Cũng như Viên Vũ, Gia Thọ có một kế sách dành cho thái tử: “Lòng người đều như vậy, dùng chính nghĩa mà khích, khiến họ kính phục thì đại sự sẽ thành”. Nghe hai ông nói, Trịnh Trọng sai Dư Vũ làm cơm, khích lệ tinh thần của quân sĩ hào hoa. Hành động của Trình Tống, Du Vũ, Gia Thọ chỉ chứng tỏ họ là những kẻ hèn nhát, “ném đá giấu tay”, mượn tay người dân để làm việc của mình.

Quả nhiên, lời nói của Trịnh Tông đã đánh trúng tâm tư, ước vọng của bọn sĩ phu hào hoa. Mọi người đồng thanh: “Bây giờ thái tử đã nói như vậy, cũng không khó.” Trước khi loạn, quân sĩ họp bàn, Bàng Vũ chủ động ra tay. Thấy lời nói của Bằng Vũ có sức thuyết phục, họ đã bầu ông làm quân sư, “cho người đánh trống đi trước để giục ba quân”. Lời nói của Bằng Vũ càng làm cho tinh thần của đám kiêu binh càng sục sôi. Trong khi đó, Quận Huy biết tai họa sắp xảy ra nhưng vẫn chưa chuẩn bị. Gia đình khuyên ông nên đem chúa mới đi ẩn, “rồi gọi quân ngoài bắt gian” nhưng Quận Huy phớt lờ, cho là tin đồn thất thiệt. Vì thiếu chuẩn bị và mưu lược nên Huyện Huy đã nhận một kết cục bi thảm sau đó.

Theo kế hoạch đã sắp sẵn, Bằng Vũ ba hồi trống mở đầu cuộc khởi nghĩa. Khi quân sĩ kiêu hãnh nghe thấy điều đó, họ “vui mừng nhảy cẫng lên, cầm vũ khí câm chen lấn nhau mà vào cung”. Khung cảnh lúc này trở nên hỗn loạn hơn bao giờ hết. Khi đó, cánh cửa đã được đóng và cài chốt, những người bị nhốt bên trong vẫn la hét, “la hét và la hét”. Quận Huy cử Quận Châu đến để kiểm soát tình hình. Châu chỉ biết sợ hãi đi theo. Trước sự đe dọa của đám đông, Tuyền Châu sợ hãi mở cửa. Quận Huy làm tướng nhưng sức không lại trước mũi nhọn của quân địch. Thật là hèn nhát. Không kịp, đám đông xông vào đập phá, tấn công vô cùng dữ dội. Để trấn áp quân lính, Quận Huy “ giương cung định bắn, dây đứt, súng lên đạn nhưng lửa châm không cháy”. Rõ ràng Quận Huy biết trước mọi việc sẽ xảy ra nhưng không hề đề phòng, chuẩn bị, coi thường địch và đông. Lính thừa dịp dùng móc câu liếm vào cổ Quận Huy để kéo xuống, đánh cho tơi tả, tử trận tại chỗ. Đồng thời, dùng gạch đập vào đầu Hoàng Lương rồi ném xuống hồ Thụy Quân. Có thể thấy cuộc chiến được đẩy lên cao trào cùng với sự phẫn nộ, bất mãn của người dân. Chúng ra tay không chút do dự, vô cùng đáng sợ, tàn ác. Chi tiết trên đã cho thấy sức mạnh đáng sợ của đám đông.

Cuối cùng anh em Quận Huy chết, Trịnh Tông lên ngôi. Tuy nhiên, sau khi cuộc nổi loạn diễn ra, bọn cường hào vẫn ngang nhiên tham nhũng, chèn ép chúa cũ, trả thù các quan đại thần một cách dã man. Trịnh Tông bất lực, không kiềm chế được, sai người lẻn vào bắt thường dân để cắt đứt uy nghiêm của mình. Tuy nhiên, việc tìm người để giết vẫn diễn ra. Trịnh Tông trở thành chúa tể, đứng đầu thiên hạ nhưng lại không có tài, không làm chủ được tình thế, khiến xã hội không ngừng biến động, đảo điên.

Như vậy, tác phẩm đã tái hiện lại một giai đoạn lịch sử đầy biến động thời Trịnh Sâm. Đồng thời thể hiện sức mạnh của đám đông. Đám đông có thể nâng một người lên nhưng cũng có thể truất ngôi họ bất cứ lúc nào. Ngoài ra, đoạn trích còn gửi gắm bài học về sự đề phòng, cảnh giác trước nanh vuốt của kẻ thù. Bên cạnh nội dung, các yếu tố nghệ thuật góp phần thể hiện chủ đề của tác phẩm. Tác giả đã vận dụng linh hoạt các yếu tố tự sự kết hợp với miêu tả và cách kể chuyện hấp dẫn làm cho câu chuyện hiện lên sinh động, cụ thể. Các sự kiện được thuật lại theo một trình tự logic, rõ ràng. Biện pháp nghệ thuật so sánh, đối chiếu độc đáo. Tính cách, đặc điểm của nhân vật được khắc họa qua lời nói, hành động.

Như vậy, đoạn trích “Quân loạn” đã vạch trần sự thối nát của phủ chúa và thái độ căm phẫn của đám quân hào kiệt đối với họ Trịnh và quận Huy. Chỉ qua một đoạn trích ngắn nhưng tác giả đã phản ánh được thực trạng xã hội dưới thời chúa Trịnh. Đồng thời gửi gắm những bài học hay và ý nghĩa.

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – HẾT – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Khi phân tích một tác phẩm văn học, học sinh cần xác định chủ đề và phân tích, đánh giá chủ đề đó dựa trên những dẫn chứng thu được từ văn bản. Ngoài bài phân tích Cuộc nổi dậy, mời các bạn xem thêm các bài văn mẫu lớp 10 khác:
– Đoạn văn kể về một kỉ niệm sâu sắc có ý nghĩa
– Phân Tích Nắng Mới
– Phân tích Dưới bóng hoàng lan
– Phân tích người ở bến sông Châu
– Giới thiệu, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm văn học

https://thuthuat.taimienphi.vn/phan-tich-kieu-binh-noi-loan-73996n.aspx
Chúc các bạn học tốt môn Văn lớp 10.